Bài viết được viết theo hiểu biết của tác giả, thường được bổ xung dựa vào nghiên cứu và góp ý của các bạn.
Lần cập nhật bài viết gần nhất: 1/1/2016
Lần cập nhật bài viết gần nhất: 1/1/2016
1. GIỚI THIỆU REGISTRY
A) Khái niệm
Windows lưu trữ một số các thông tin tại một cơ sở dữ liệu gọi là Registry mà tại đó Windows liên tục sử dụng, tham khảo các thông tin đó trong quá trình hoạt động [1]. Thông tin đó có thể là các thiết lập hệ thống của bạn trong Control Panel, File Associations hoặc chứa thông tin về hệ thống, phần cứng, phần mềm, các thiết lập của phần mềm.Chính vì vậy, hiểu biết về Registry là một lợi thế và là điều cần thiết về cơ bản sử dụng Windows.
B) Ảnh hưởng và tầm quan trọng
Registry được xem là một “chìa khóa tối thượng” để xâm nhập vào Windows
- Trích khoahoc.tv [4] -
Do Registry chứa các thông tin về thiết lập hệ thông được Windows (và cả các Software, App, Game,...) liên tục sử dụng và tham khảo trong quá trình hoạt động nên việc hiểu biết về Registry là cần thiết và quan trọng khi mà nó có ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động của hệ thống, ảnh hưởng đến trải nghiệm của bạn.Chính vì vậy, một số virus máy tính và cả hacker thường tấn công và kiểm soát registry đầu tiên trước khi kiểm soát và phá hoại Windows của bạn.
2. REGISTRY EDITOR
A) Khái niệm
Registry Editor là một tool để tương tác dữ liệu Registry do Microsoft phát hành chung với hệ điều hành Windows. [5]B) Cách mở tool
Để mở registry editor, bạn có thể mở hộp thoại Run (Windows + R) và gõ "regedit" (đối với hệ điều hành XP trở lên) rồi Enter.C) Giới thiệu giao diện
 |
| Giao diện của Registry Editor |
Giao diện của Registry Edior bao gồm:
1. Thanh tiêu đề
2. Thanh menu
- Menu File: tập hợp các lệnh chỉnh sửa và nhập xuất Registry
- Menu Edit: tập hợp các lệnh chỉnh sửa và phân quyền dữ liệu trong Registry
- Menu Favorites: danh sách dữ liệu Registry yêu thích
- Menu Help: hướng dẫn và giới thiệu phần mềm.
3. Vùng hiển thị và chỉnh sửa dữ liệu Registry
4. Thanh trạng thái: đường dẫn Registry được chọn
D) Tìm hiểu cấu trúc dữ liệu Registry thông qua Editor
 |
| Cách trình bày dữ liệu Registry trong Registry Editor |
Mỗi phần tử trong cây My Computer (xem hình trên, bên trái) được gọi là một Key (khoá) [2]
Có các key chính như sau: [3]
| Key | Viết tắt | Thông tin lưu |
|---|---|---|
| HKEY_CLASSES_ROOT | HKCR | Lưu lại những thông tin dùng chung cho toàn bộ hệ thống. |
| HKEY_CURRENT_USER | HKCU | Lưu lại những thông tin cho người dùng đang Logon. |
| HKEY_LOCAL_MACHINE | HKLM | Chứa những thông tin về hệ thống, phần cứng và phần mềm. |
| HKEY_USERS | HKU | Bao gồm thông tin của tất cả các User, mỗi user là một nhánh với tên là số ID của user đó. |
| HKEY_CURRENT_CONFIG | HKCC | Lưu thông tin về phần cứng hiện tại bạn đang sử dụng. |
Các key khác nằm trong cây của một key được gọi là subkey của key đó. Ví dụ trên hình ta có AppEvents, Console, Control Panel, Enviroment,... được gọi là subkey của key HKEY_CURRENT_USER; EventLables, Schemes được gọi là subkey của key AppEvents.
Và trong key có thể chứa các value, mỗi value bao gồm tên value và kiểu dữ liệu của value. Value cũng chính là nơi lưu trữ các giá trị để Windows hoặc phần mềm nào đó tham chiếu khi cần. Value có các kiểu dữ liệu cơ bản sau [3]:
| Kiểu dữ liệu | Mô tả |
|---|---|
| REG_BINARY | Kiểu nhị phân, thường là hệ thập lục phân |
| REG_DWORD | Kiểu douple word, thường là hệ thập lục phân hoặc hệ thập phân |
| REG_SZ | Kiểu chuỗi chuẩn |
3. TÌM HIỂU FILE REG
A) Giới thiệu
Thông thường khi hiệu chỉnh Registry chúng ta thường thực hiện trực tiếp trong Registry Editor. Nhưng có một cách khác bạn có thể sử dụng để thay đổi Registry cho Windows đó là sử dụng file .reg [6].
File .reg là loại file văn bản ASCII thuần có thể khởi tạo hay đọc bằng Notepad hoặc mọi trình soạn thảo văn bản, và bạn cũng có thể đưa vào Registry để thực hiện cấu hình. Khởi tạo file .reg rất dễ dàng. Bạn có xuất file này từ một phần của Registry, sau đó thực hiện hiệu chỉnh nó với Notepad hoặc các trình soạn thảo văn bản sau đó đưa nó vào Registry.
- Trích quantrimang.com [6] -
 |
| Một file dữ liệu registry |
Chúng ta có thể lưu trữ các giá trị một phần hoặc toàn bộ Registry bằng các file registry (file *.reg), bằng việc lưu trữ bằng file *.reg, chúng ta có thể dễ dàng backup, restore cũng như load giá trị của Registry. Không những vậy, file *.reg còn có khả năng xóa được một key hoặc một value trong registry một cách dễ dàng.
B) Tạo và sử dụng
Bạn có thể tạo một file *.reg cho riêng mình bằng cách mở notepad, xây dựng cấu trúc và save lại với đuôi .reg
Ngoài ra file *.reg còn được tạo ra khi bạn Export hoặc Backup dữ liệu Registry.
Cấu trúc của một file reg có dạng:
[Đường dẫn Key]
"Tên value"=kiểu dữ liệu:giá trị (nếu kiểu dữ liệu value là dword hoặc binary)
"Tên value"="giá trị" (nếu kiểu dữ liệu value là một chuỗi)
Ví dụ:
[HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Services\Mouclass]
"ErrorControl"=dword:00000001
"Group"="Pointer Class"
"Start"=dword:00000001
[HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Services]
"Type"=dword:00000001
"DisplayName"="Mouse Class Driver"
Còn để xóa dữ liệu, bạn chỉ việc khai báo thêm dấu trừ ("-") trước key hoặc sau dấu bằng của tên value nếu muốn xóa value
Ví dụ: xóa key có đường dẫn HKEY_CURRENT_USER\Control Panel\Accessibility\Keyboard Response và xóa value BounceTime trong key có đường dẫn HKEY_CURRENT_USER\Control Panel\Accessibility
-[HKEY_CURRENT_USER\Control Panel\Accessibility\Keyboard Response]
[HKEY_CURRENT_USER\Control Panel\Accessibility]
"BounceTime"=-
4. CÁC THAO TÁC TRÊN DỮ LIỆU REGISTRY
A) Backup và Restore
Vì tính quan trọng, chúng ta nên tập thói quen backup thường xuyên Registry để phòng khi Registry bị ai đó chỉnh sửa trái phép.
- Backup dữ liệu (Export)
Tại vùng hiển thị dữ liệu, bạn chọn vào Key mà bạn muốn backup (chọn vào My Computer nếu muốn Backup toàn bộ).
Sau đó chọn menu File -> Export để xuất dữ liệu.
Cuối cùng bạn nhập tên file muốn lưu lại và enter. File backup của bạn sẽ được lưu lại dưới dạng file *.reg
Khuyến khích nên backup registry theo định kỳ và lưu trữ lại ít nhất 3 bản registry gần nhất. Các file backup registry nên được nén và đặt mật khẩu hoặc backup trong USB nhằm đảm bảo an toàn cho file, chỉ nên backup registry khi thấy Windows hoạt động ổn định.
- Restore dữ liệu (Import)
Bạn có thể chạy trực tiếp file *.reg mà bạn lưu trước đó, hoặc chọn menu File -> Import để nhập giá trị registry được lưu trong file vào máy.
B) Thêm dữ liệu (key hoặc value)
1. Chọn key mà bạn muốn thêm dữ liệu
2. Chuột phải vào key, chọn new
3. Tuỳ vào nhu cầu, nếu muốn thêm subkey cho key bạn chọn thì chọn New -> Key; hoặc thêm Value thì chọn kiểu dữ liệu Value.
4. Đặt tên và Enter
C) Sửa dữ liệu (key hoặc value)
- Không thể đổi tên các key chính
- Để đổi tên key hoặc value, chuột phải vào tên và chọn Rename
- Để đổi giá trị value, double click vào value và sửa lại giá trị theo nhu cầu.
D) Xoá dữ liệu (key hoặc value)
- Không thể xoá key chính
- Chuột phải vào key hoặc value cần xoá và ấn delêt
- Lưu ý rằng, nếu xoá key thì mọi subkey và value trong key lẫn các subkey đều bị xoá
E) Các lưu ý khi chỉnh sửa dữ liệu Registry
- Để bắt đầu vọc hay chỉnh sửa registry mà không chắc rằng nó ảnh hưởng gì tới hệ thống, hãy chắc rằng bạn có 1 bản backup của registry đó ở thời điểm gần nhất. Vì chúng ta không thể UNDO (lùi lại) những gì chúng ta chỉnh sửa.
- Nắm được ý nghĩa của registry, cách backup và restore dữ liệu registry
- Chỉ nên sửa khoảng 1 registry tại 1 thời điểm, và nó hoạt động ổn định không trước khi tiếp tục chỉnh sửa. Hãy nhớ rằng, một số registry chỉ có tác dụng sau khi bạn log off hoặc restart máy.
- Chỉ nên chỉnh sửa những key, value mà bạn biết ý nghĩa của nó.
5. TỐI ƯU REGISTRY
Đôi khi chúng ta có thể chỉnh sửa Registry, để xóa bớt những mục không quan trọng để Windows load nhanh hơn, nhưng chỉ một chút sai sót, bạn phải đánh đổi với cả việc ảnh hưởng đến hệ thống Windows của bạn. Đánh vào tâm lý sợ của người dùng, nhiều hãng phần mềm đã cho ra đời các máy quét Registry với những lời quảng cáo có cánh, nhưng sau cách thực nghiệm do Vnreview và Genk, thì việc sử dụng các phần mềm không những không giúp ích được bao nhiêu, ngược lại còn có thể gây ảnh hưởng đến chiếc máy của bạn.
Việc dọn dẹp Registry thực sự không có chút tác dụng nào giúp tăng tốc độ của hệ thống, hơn nữa đôi khi nó còn gây ra các lỗi hệ thống do xóa nhầm các mục Registry quan trọng. Nếu như bạn muốn tăng tốc máy tính của mình, hãy nghĩ đến việc sử dụng các phần mềm tối ưu hóa hệ thống, chống phân mảnh, tránh việc khởi động quá nhiều ứng dụng khi bật máy và nâng cấp thêm RAM cho máy tính. Bạn có thể tạm quên đi các công cụ dọn dẹp Registry với những lời quảng cáo trên mây.
- Theo Genk.vn -
Trong trường hợp PC của bạn vấn đề, tốt hơn hết là bạn tìm hướng giải quyết phù hợp, thay vì chạy các phần mềm dọn registry. Thậm chí, các chương trình này còn có thể gây ra thêm các vấn đề cho bạn nếu bạn chạy chúng quá thường xuyên, nhất là khi chúng có thể xóa nhầm các registry quan trọng. Ngay cả khi nếu các chương trình này là vô hại, chúng cũng sẽ khiến bạn tốn thời gian và tiền bạc một cách vô ích.- Theo VNReview -
Như vậy có thể thấy, không có phần mềm tối ưu nào hoạt động 100% chuẩn xác, mà registry lại là khu vực nhạy cảm có liên quan tới hệ thống. Cho nên nếu không cần thiết, đừng nên sử dụng các tính năng tối ưu registry mà được họ quảng cáo và hứa hẹn.
Tuy nhiên nếu thực sự cần, mình khuyến khích các bạn tham khảo CCleaner, vì rủi ro khi sử dụng rất thấp. An toàn hơn là tự bạn có thể tìm hiểu về tài liệu các khóa registry, và tự build tool cho phù hợp với bản thân.
Cũng nên lưu ý hãy backup registry trước khi cho phần mềm chạy bạn nhé.
Các thông tin tham khảo
[1] Windows registry information for advanced users: https://support.microsoft.com/en-us/kb/256986
[2] Structure of the Registry: https://msdn.microsoft.com/en-us/library/windows/desktop/ms724946(v=vs.85).aspx
[3] Learn How to Use the Windows Registry Editor (Regedit) in One Easy Lesson - The Hierarchical Tree Structure: http://www.techsupportalert.com/content/learn-how-use-windows-registry-editor-regedit-one-easy-lesson.htm
[4] Tìm hiểu về Registry của Windows: http://khoahoc.tv/tim-hieu-ve-registry-cua-windows-4454
[5] What is Registry Editor?: http://windows.microsoft.com/en-us/windows/what-is-registry-editor#1TC=windows-7
[6] Sử dụng file .reg cấu hình Registry trong WinXP: http://quantrimang.com/su-dung-file-reg-cau-hinh-registry-trong-winxp-59982
